नियोजन :

व्यवस्थापनाचे प्रारंभिक कार्य नियोजन असते. नियोजन हे मूलभूत कार्य आहे. सुयोग्य नियोजन व त्याची प्रभावी अंमलबजावणी या बाबी व्यवस्थापनाचे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण असतात. नियोजन ही एक बौद्धिक प्रक्रिया आहे. यात बुद्धी, कल्पनाशक्ती आणि सृजनशील विचारांचा समावेश होतो. व्यवस्थापकाला योग्य नियोजन तेव्हाच करता येते, जेव्हा त्याच्याकडे योग्य निर्णयक्षमता, भविष्याचा वेध घेण्याची वृत्ती आणि कल्पनाशक्ती असते. नियोजन हा एक असा तपशीलवार कार्यक्रम असतो, ज्यामध्ये भविष्यातील निर्णयांची माहिती असते.

नियोजनाचे महत्त्व आहेः

नियोजनामुळे संस्थेची कार्यक्षमता वाढते.
हे आधुनिक व्यावसायिक क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेली जोखीम कमी करते.
हे संस्थेमध्ये योग्य समन्वय सुलभ करते.
हे सर्व उपलब्ध संसाधने आयोजित करण्यात मदत करते.
यातून संस्थेला योग्य दिशा मिळते.
चांगले नियंत्रण राखणे आवश्यक आहे.
संस्थेची उद्दिष्टे साध्य करण्यात मदत होते.
ते संस्थेच्या कर्मचाऱ्यांना प्रेरित करते.
त्यामुळे निर्णय घेण्यासही मदत होते.